عبدالعظيم عليه السّلام فرزند عبدالله بن علي، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبي عليه السّلام است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت مي رسد .
پدرش عبدالله نام داشت و مادرش فاطمه دختر عقبه بن قيس .
ولادت با سعادت حضرت عبدالعظيم عليه السّلام در سال 173 هجري قمري در شهر مقدّس مدينه واقع شده است و مدّت 79 سال عمر با برکت او با دوران امامت چهار امام معصوم يعني امام موسي کاظم عليه السّلام ، امام رضا عليه السّلام، امام محمّدتقي عليه السّلام و امام عليّ النّقي عليه السّلام مقارن بوده ، محضر مبارک امام رضا عليه السّلام ، امام محمّد تقي عليه السّلام و امام هادي عليه السّلام را درک کرده و احاديث فراواني از آنان روايت کرده است .
اين فرزند حضرت پيامبر صلّي الله عليه و آله وسلّم، از آنجا که از نوادگان حضرت امام حسن مجتبي عليه السّلام است به حسني شهرت يافته است .
حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السّلام از دانشمندان شيعه و از راويان حديث ائمه معصومين عليهم السّلام و از چهره هاي بارز و محبوب و مورد اعتماد ، نزد اهل بيت عصمت عليهم السّلام و پيروان آنان بود و در مسايل دين آگاه و به معارف مذهبي و احکام قرآن ، شناخت و معرفتي وافر داشت .
ستايشهايي که ائمه معصومين عليهم السّلام از وي به عمل آورده اند، نشان دهنده شخصيّت علمي و مورد اعتماد اوست؛ حضرت امام هادي عليه السّلام گاهي اشخاصي را سؤال و مشکلي داشتند، راهنمايي مي فرمودند که از حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السّلام بپرسند و او را از دوستان حقيقي خويش مي شمردند و معرّفي مي فرمودند .

در آثار علماي شيعه نيز، تعريفها و ستايشهاي عظيمي درباره او به چشم مي خورد، آنان از او به عنوان عابد، زاهد، پرهيزکار، ثقه، داراي اعتقاد نيک و صفاي باطن و به عنوان محدّثي عاليمقام و بزرگ ياد کرده اند؛ در روايات متعدّدي نيز براي زيارت حضرت عبدالعظيم عليه السّلام ، ثوابي همچون ثواب زيارت حضرت سيّد الشهداء امام حسين عليه السّلام بيان شده است. حضرت عبدالعظيم عليه السّلام به عنوان يکي از محدثين مشهور، روايات متعددي را از معصومين(عليهم السّلام) نقل نموده است.

برخي از رواياتي که حضرت عبدالعظيم نقل کزده است :

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام با چند واسطه از قول اسباط گويد : در خدمت حضرت امام صادق عليه السّلام بودم . مردي از وي درباره آيه شريفه ( ان في ذالک لايات للمتوسّمين ..و انها لبسبيل مقيم ) سوال مي کرد ، راوي گفت: حضرت بدو فرمودند : مقصود از متوسّمين ما هستيم و سبيل مقيم نيز راهي است که ما آن را بپا داشته ايم ، يعني بايد از طريق ما بروند تا به سر منزل مقصود برسند .

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام از امام رضا عليه السّلام روايت کرده که آن جناب فرمود: سلام مرا به دوستانم برسان و به آنها بگو در دلهاي خود از براي شيطان راهي باز نکنند و آنها را امر کن به راستگوئي در گفتار و اداي امانت و اين عمل آنها موجب نزديکي به من مي شود.

حضرت عبدالعظيم حسني عليه السّلام از حضرت جواد عليه السّلام ، ايشان از پدرش و او از جدّش روايت کرده که فرمود : از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم مي فرمود : سرپيچي از فرمان و دستورات پدر و مادر از گناهان بزرگ است زيرا خداوند ( عاق) را ستمگر و بدبخت معرفي فرموده و او را به سخت ترين عذابها وعده داده است.

حضرت عبدالعظيم حسني عليه السّلام فرمود : به حضرت جواد عليه السّلام عرض کردم ، از پدرانت براي من حديثي روايت فرما ، حضرت فرمود ، پدرم از جدش و او از پدرانش از حضرت امير المومنين عليه السّلام روايت کرده که فرمود : شما هرگز نمي توانيد مردم را بوسيله ثروت و مالي که در دست داريد به خود متوجّه سازيد ، بلکه آنان را بوسيله اخلاق و روش صحيح به خود نزديک کنيد. گويد عرض نمودم بيشتر بيان نمائيد ، فرمودند : بد توشه اي است براي روز قيامت دشمني کردن با بندگان خدا....

حضرت عبدالعظيم حسني عليه السّلام فرمود ، از حضرت ابوالحسن هادي عليه السّلام شنيدم مي فرمود : مقصود از (رحيم) از رحمت و آمرزش دور شدن ، و از درگاه خداوند رانده شدن ميباشد (و او شيطان است) و هيچ مؤمني او را به ياد نمي آورد مگر با لعن و نفرت.

حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السّلام از حضرت امام جواد عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام و آنها از حضرت امام سجّاد عليه السّلام روايت فرمودند که : روزي سلمان فارسي ، ابوذر غفاري را به خان? خود ميهمان کرد و از ميان انبان ( کيسه ) ، تکّه نان ِخشکي بيرون کشيد و قدري آب بر آن پاشيد. ابوذر گفت : چقدر خوب مي شد که همراهِ نان ، قدري نمک هم بود !سلمان برخاست و رفت و ظرف آب خود را گرو گذاشت و مقداري نمک تهيّه کرد و آن را در مقابل ابوذر گذارد ، ابوذر از آن نمک به آن نان مي پاشيد و ميل مي کرد و مي گفت : خداوند را سپاسگزارم که ما را تا اين اندازه قناعت روزي فرموده : سلمان گفت : اگر قناعت در کار بود ، ظرف آب به گِرو نمي رفت » .

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام مي فرمايد : روزي به خدمت حضرت امام محمد تقي عليه السّلام رسيدم و اين گفتار دلنشين را از امام شنيدم که فرمود : ملاقاة الاخوان نشرة و تلقيح للعقل و ان کان نظرا قليلا ديدار دوستان آرامش و سلامت عقل را در پي دارد ، اگر چه ديداري کوتاه باشد .

روزي حضرت امام رضا عليه السّلام رو به حضرت عبدالعظيم عليه السّلام فرمود وچند توصي? راهگشاي اخلاقي به او آموخت تا به شيعيان و ياران ابلاغ کند . متن فرمايش چنين بود : اي عبدالعظيم ، سلام مرا به دوستان برسان و به آنها بگو :

* شيطان را به دلهاي خويش راه ندهند .
* درگفتار خويش ، راستگو باشند و امانت را ادا کنند.
* از جدال و نزاع بيهوده اي که سودي برايشان ندارد دوري کنند و خاموشي را پيشه خود سازند .
* به همديگر روي آورند و به ديدار و ملاقات هم بروند فان ذلک قربه اليَّ» زيرا اينکار موجب نزديکي به من است .
* آنان خود را به دشمني و بدگويي با يکديگر مشغول نسازند ، زيرا با خود عهد کرده ام که اگر کسي چنين کاري انجام دهد و دوستي از دوستانم را ناراحت کند يا به خشم آورد ، خداوند را بخوانم تا او را در دنيا با شديدترين عذابها مجازات کند و در آن سرا نيز از زيانکاران خواهد بود.
* به ايشان بگو : همانا پروردگار نيکوکارانشان را آمرزيده و از خطاي گنهکارانشان درگذشته است ، مگر کساني که به خدا شرک ورزيده يا دوستي از دوستانم را آزرده ، يا کينه آنها را با دل بگيرد . بدرستي که خداوند او را نخواهد بخشيد تا آنکه از کردار ناشايست خويش دست بکشد ، هر گاه از اين اعمال نادرست دوري گزيند ، آمرزش خدا را شامل خود گردانيده است وگرنه ، روح ايمان از قلبش بيرون رفته و از ولايت ما خارج گشته است و بهره اي از ولايت ما نخواهد برد و اعوذبک من ذلک »

روزي حضرت عبدالعظيم عليه السّلام از حضرت امام هادي عليه السّلام شنيد که فرمود : همانا پروردگار ، ابراهيم را دوست خود گرفت، زيرا که او بر حضرت محمد صلّي الله عليه و آله و سلّم و اهل بيتش عليهم السّلام بسيار صلوات مي فرستاد.

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام مي فرمايد : روزي در محضر مبارک امام جواد عليه السّلام بودم . عرض کردم : اي فرزند رسول خدا صلّي الله عليه و آله و سلّم حديثي از پدران بزرگوارت عليهم السّلام براي من روايت فرمائيد . حضرت امام جواد عليه السّلام فرمود : پدرم عليه السّلام از جدّم عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام و آنان از حضرت اميرمؤمنان عليه السّلام روايت کرده اند که فرمود :

*هر کس خود را بي نياز بداند ( در امور مهم بدون مشورت عمل کند ) خود را درخطر افکنده است.
*هر کس در دام خودبيني افتاد ، نابود خواهد شد.
*هر کس يقين کند آنچه را مي دهد عوض دارد هرگز در بخشش و احسان کوتاهي نخواهد کرد.

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام روايت فرمايد که حضرت امام جواد عليه السّلام فرمود : که وجود مقّدس حضرت اميرالمؤمنين علي ابن ابيطالب عليه السّلام فرمود : ارزش هر کس به اندازه اعمال نيکوي اوست .

حضرت امام محمّد باقر عليه السّلام به محمّد بن مسلم فرمود :مردم تو را گول نزنند ، زيرا که مسئولّيت کارهاي تو ، به خودت متوجّه است و به آنها ارتباط ندارد ، ايّام عمرت را به کارهاي بيهوده نگذران ، روزهاي زندگي را به چون و چرا به هدر مده ، زيرا همراه تو کساني هستند که کارهاي روزان? تو را محاسبه و يادداشت مي کنند . اگر عمل نيکي را انجام دادي ، گرچه کوچک باشد ، حقير مشمار ، براي اينکه آن را خواهي ديد در جايي که تو را خشنود سازد ، و اگر کار بدي انجام دادي ، آن را نيز کوچک مشمار زيرا که به تو خواهد رسيد در هنگامي که تورا بدحال سازد ، و نيکي کن ، بدرستي که من چيزي را نديدم که انسان ر ا از زودتر به مقصد رساند از عمل خوبِ تازه اي که در مقابل گناه کهنه اي انجام دهد .

حضرت عبدالعظيم عليه السّلام روايت فرمايد که روزي به وجود مقدّس حضرت امام جواد عليه السّلام عرض کردم : اي فرزند رسول خدا صلّي الله عليه و آله و سلّم حديثي از پدران بزرگوارت عليهم السّلام براي من روايت فرمائيد .

حضرت امام جواد عليه السّلام از قول پدر وجّد و از وجود مقدّس حضرت امير المؤمنين عليهم السّلام روايت فرمود که :

المرء مخبوءٌ تحت لسانه.
دانش و شخصيت هر کس در زير زبانش مخفي است .

ما هلک امرء عرف قدره.
هر کس قدر خود را بشناسد ، هلاک نمي شود .

التّدبير قبل العمل يومنک من النّدم
تدبير و انديشيدن پيش از انجام هر کار ، تو را از پشيماني نگه مي دارد .